خبرگزاری مهر– گروه استان ها: استان ایلام در غربی ترین نقطه ایران در زمان جنگ تحمیلی شاهد عملیات ها و رشادت های فراوانی بوده که امروز بخش مهمی از وقایع جنگ در این استان به جا مانده است.

این استان با ۴۲۰ کیلومتر مرز مشترک در 8 سال دفاع مقدس خط مقدم جبهه های جنگ بوده و علاوه بر خود جنگ، مردم استان نیز پا به پای رزمندگان در جبهه حضور داشتند و حاضر به ترک شهرهای خود نشدند.

وجود مرز مشترک با کشور عراق در استان باعث شد، ایلام در کوران جنگ تحمیلی مورد هجمه دشمن زبون بعثی قرار گیرد ولی با دلاوری ها و رشادت های رزمندگان اسلام وجبی از این خاک گهرخیز در اشغال دشمن باقی نماند.

همه نکات جنگ در ایلام

جنگ در ایلام سه ماه قبل از جنگ رسمی یعنی ۳۱ شهریور ۵۹ آغاز شد و عراق در خردادماه ۵۹ برای تسخیر میمک که فقط ۱۵۰ کیلومتر با بغداد فاصله داشت به ایلام حمله کرد چرا که میمک یک نقطه استراتژیک برای آن محسوب می شد.

استان ایلام در طول هشت سال دفاع مقدس ۳۰۰ بار  بمباران شد، یکی از این رویدادهای مهم در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۶۵ رخ داد، حادثه ای که در تاریخ ورزش کشور نادر است زیرا در این حادثه عده ای ورزشکار در زمین خاکی فوتبال در حمله ای ناجوانمردانه مورد اصابت موشک قرار گرفتند و در این رخداد ۱۵ ورزشکار و تماشاچی به شهادت رسیدند.

در زمان جنگ، روستای ماربره پذیرای مهاجران مناطق جنگ زده گلان، مهران، ایلام و صالح آباد بود و مردم بسیاری در اطراف این روستا سکونت گزیده بودند. در روز یکشنبه ۱۳۹۳.۱۲.۱۹  سه فروند هواپیمایی عراقی منطقه ی مربره را بمباران کردند و اهالی آن را به رگبار بستند که بر اثر آن ۷۳ تن شهید و ۱۳۰ تن مجروح شدند که بسیاری از آنها خردسال بودند.

از فروردین سال ۵۸ تا پایان جنگ تحمیلی ۱۷۲ عملیات زمینی، ۷۰ عملیات هوایی و ۴۲۹ مورد تحرک زمینی در این استان صورت گرفته و بیش از سه هزار شهید، ۱۰ هزار جانبار و ۳۰۰ آزاده نتیجه جانفشانی مردم استان ایلام در دوران دفاع مقدس است.

 روح الله شنبه ای که در ۱۳۵۹.۶.۲۰ یعنی ۱۱ روز قبل از آغاز جنگ رسمی به شهادت رسید، اولین فرمانده شهید جنگ تحمیلی محسوب می شود.

۱۰ تیرماه مصادف با سالروز آزادسازی مهران قهرمان است، روزی مهم که طبق گفته بسیاری از فرماندهان زمان جنگ نقش ارزنده ای در دفاع مقدس داشته و سرآغازی برای افتخار آفرینی های دیگر رزمندگان شد۱۰ تیرماه مصادف با سالروز آزادسازی مهران قهرمان است، روزی مهم که طبق گفته بسیاری از فرماندهان زمان جنگ نقش ارزنده ای در دفاع مقدس داشته و سرآغازی برای دیگر افتخار آفرینی رزمندگان بوده است.

کشته شدن عزیزان در بمباران ها و عملیات های مختلف هوایی و زمینی بیانگر رشادت و غیرت مردمی است که به کشور خویش عشق می ورزند، ۵۰ عملیات بزرگ و کوچک در دوران دفاع مقدس از سوی رزمندگان اسلام  نیز در این استان انجام شد.

قلاویزان، میمک، شرهانی، دهلران، مهران، صالح آباد، تپه شنی، بانروشان و…. از مهمترین یادمان های دفاع مقدس استان ایلام است، باید به این نکته توجه داشت که بازخوانی و نشر این عملیات‌ها در ابعاد مختلف می‌تواند در آگاهی و ارتقاء سطح دانش نسل جوان در این زمینه موثر واقع شود.

در مجموع ۶۰۰ نقطه یادمان دوران دفاع مقدس در استان ایلام وجود دارد که تنها ۴۵۰ نقطه آن سندسازی شده است و مابقی در دستور کار قرار دارد.

یادمان میمک

تنگه بینا از شمال به ارتفاعات چوار و از جنوب به دشت حلاله و دشت لیک محدود می شود و جاده شنی گنجوان بولی به دشت لیک از این تنگه می گذرد. این تنگه از شهریور ۱۳۵۹ مورد تجاوز عراق قرار گرفت و در نهایت اشغال شد. متقابلا رزمندگان در تاریخ ۱۳۹۵.۰۹.۲۸ نیز عملیاتی موفق در این محور اجرا و آن را آزاد کردند.

شهید احمد کشوری‌ در روز پانزدهم‌ آذر ماه ‌۱۳۵۹ پس‌ از یک‌ عملیات‌ موفقیت‌آمیز هنگام‌ برگشت‌ به‌ ایلام‌ در این منطقه موردحمله‌ی‌ هواپیماهای‌ عراقی‌ قرار گرفت‌ و به‌ شهادت‌ رسید.

منطقه میمک در غرب ایلام و در کنار مرز ایران و عراق قرار دارد، منطقه میمک از جنوب به صالح آباد و ازشمال به سومار و از شرق به چوار و از غرب به عراق محدود می شود.

در ۱۹ دی ۱۳۵۹ ارتش با به کارگیری نیروهایی از لشکر ۸۱، بسیج عشایری و سپاه پاسداران، عملیاتی به نام ضربت ذوالفقار (خوارزم) به اجرا در آورد که از جمله نتایج آن آزادی میمک بودمیمک به دلیل اهمیت نظامی، همواره مورد مناقشه و منازعه ایران و عراق بوده است و طبق قرارداد ۱۹۷۵ مرز مشترک ایران و عراق قرار گرفت؛ اما عراق از اجرای توافق الجزایر طفره می رفت تا آنکه پس از فروپاشی حکومت پهلوی، از ۱۳۵۹.۰۶.۱۹  در این منطقه دست به تحرکات نظامی زد و در ۱۳۵۹.۰۶.۲۴ منطقه میمک را اشغال کرد.

در ۱۹ دی ۱۳۵۹ ارتش با به کارگیری نیروهایی از لشکر ۸۱، بسیج عشایری و سپاه پاسداران، عملیاتی به نام ضربت ذوالفقار (خوارزم) به اجرا در آورد که از جمله نتایج آن آزادی میمک بود.

بر روی یکی از تپه های میمک پنج شهید گمنام در محلی که تفحص شده اند تدفین شده ااند که مزار عاشقان شهداست این منطقه هنوز بکر و دست نخورده باقی مانده و آثار فراوانی از سنگرها و آثار شهدا و میادین مین باقی است و حال و هوای آن روزها را در خود نگاه داشته است.

قلاویزان

ارتفاعات قلاویزان از شمال به مهران، از غرب به شهرهای زرباطیه و بدره عراق، از شرق به ارتفاعات آب زیادی و از جنوب به دشت حصان عراق محدود می شود.

وضعیت و تسلط این عوارض به گونه ای است که کارشناسان نظامی معتقدند مهران متعلق به کسی است که قلاویزان را در اختیار داشته باشد؛ برای همین، نیروهای عراقی در آغاز جنگ این ارتفاعات را اشغال کردند و مواضع خود را با ایجاد میادین مین، سنگرهای فراوان، کانالهای متعدد و بشکه های انفجاری مستحکم کردند.

رزمندگان اسلام با اجرای عملیات کربلای ۱ در ۱۰ تیر ۱۳۶۵، پس از ۶ سال ارتفاعات قلاویزان را آزاد کردند. در نقطه ایثار قلاویزان ۷۲ شهید سرافراز لشگر ۴۱ ثارالله و جمعی از شهدای لشگر ۱۱ امیرالمومنین(ع) در عملیات کربلای یک به شهادت رسیده اند. یادمانی بنا شده و یک شهید گمنام به خاک سپرده شده است تا نماد حماسه و مقاومت رزمندگان و مردم این سرزمین باشد.

یادمان شرهانی

منطقه عملیاتی شرهانی که در «عملیات محرم» به دست رزمندگان اسلام آزاد شد،امروزه مأمن دلدادگان عاشق تشنه معرفت است، شرهانی آخرین بازمانده دفاع‌مقدس از لحاظ آثار طبیعی جنگ در شهرستان دهلران و استان ایلام است. این منطقه نه به عنوان یک یادمان،بلکه به عنوان یک پایگاه فرهنگی مهم در این شهرستان، بازگو کننده رشادت‌های مردمانی است که مرد دوران سختی بودند.

شرهانی سرزمین عملیات‌های مهم رزمندگان اسلام به ویژه عملیات محرم (سال ۶۱) است. در مرحله سوم عملیات محرم که ۱۵ روز به طول انجامید منطقه شرهانی حدود ۱۰ بار دست به دست شد و عمده شهدای مفقودالاثر مربوط به این عملیات است .

قرارگاه تپه شنی

قرارگاه تاکتیکی تپه شنی در خروجی شهر مهران به سمت دهلران، واقع شده است. تپه شنی به طور مصنوعی در سال ۱۳۵۳ برای استتار مخازن سوخت هواپیماهای ناتو، در ضلع شمالی جاده مهران – دهلران با استفاده از شن های رودخانه گاوی به ارتفاع ۳۰ متر احداث شد.

نیروهای عراقی در ابتدای جنگ به دنبال تصرف مهران، این مخازن سوخت را به آتش کشیدند و در آنجا سنگرهای بتونی مستحکمی در اعماق تپه احداث و قرارگاهی برپا کردند. پس از عقب نشینی دشمن در تابستان ۱۳۶۱ از منطقه مهران، تیپ امیرالمومنین(ع) قرارگاه تاکتیکی خود را در اینجا راه اندازی کرد. هم اکنون قرارگاه تپه شنی به عنوان یکی از یادمان های دوران دفاع مقدس، به محلی برای بازدید مردم و کاروان های راهیان نور تبدیل شده است.

پاسگاه گرمیشه (دیدگاه صدام)

این پاسگاه در جنوب شهر مهران در صفر مرزی ایران و عراق قرار دارد، عراق پس از هجوم سراسری، ارتفاعات مشرف و مسلط به شهر مهران را تصرف کرد و در داخل شیارها و تپه های قلاویزان استحکامات و پناهگاه های بسیاری ساخت.

همچنین سنگری بتونی و مستحکم برای دیده بانی احداث کرد که صدام هنگام بازدید از خطوط پدافندی وارد آن شد. از آن پس این سنگر به دیدگاه صدام معروف شد که هم اکنون یکی از نقاط مورد بازدید مردم در این منطقه است.

در قسمت دیده بانی این پاسگاه به راحتی می توان دو جاده اصلی مهران – مرز بهرام آباد و مهران – دهلران را زیر نظر داشت. این سنگر که بخش عمده آن در زیر زمین استتار شده است دارای امکانات متعددی از جمله دیوارهای ضد ضربه و ضد صوت و همچنین یک تونل به شهر زرباطیه عراق و یک سیستم برق از طریق یک کابل از شهر زرباطیه است و تمامی بخش های مربوط به یک مقر از جمله دفترهای مدیریتی و حتی آشپزخانه در آن تعبیه شده است.

ایلام آماده پذیرایی از کاروان راهیان نور

سردار صادق حسینی فرمانده سپاه امیرالمومنین استان ایلام در این ارتباط در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: استان ایلام مانند سال های گذشته آماده پذیرایی از کاروان های راهیان نور است و هم اکنون سفر این عزیزان به منطق جنگی استان آغاز شده است.

وی بیان داشت: جوانان امروز تشنه فهم و درک اررش های دوران دفاع مقدس هستند که نشان از عمق علاقه و اشتیاق آنها به تداوم راه شهدای گرانقدر می دهد، در تمام یادمان ها خادمان و راویان مناطق عملیاتی آماده ارائه راهنمایی های لازم به کاروان های راهیان نور هستند.

وی تصریح کرد: یادمانهای دفاع مقدس شرهانی دهلران و نقطه ایثار قلاویزان مهران درایام نوروز میزبان راهیان نور از سراسر کشور هستند و این اردوها در شرایط کامل امنیت، معنویت و اثرگذاری فراوان برگزار می شود تا به عنوان خاطره ای ماندگار در اذهان زنده بماند.

حسینی اظهار داشت: شرهانی دهلران، نقطه ایثار مهران، منطقه عمومی بانروشان ایلام از مهمترین مناطق و یادمان های دفاع مقدس استان ایلام هستند که این اماکن همه ساله میزبان تعداد زیادی از کاروان های راهیان نور داخل و خارج استان از اقشار مختلف است.

وی گفت: میمک، زمین فوتبال چوار، کوشک ایوان، یادمان شهید چاغوند، سارات سومار از دیگر مناطق عملیاتی استان است که با ایجاد زیرساخت های مناسب در طول سال می تواند پذیرای کاروان های راهیان نور باشد.