‘جکسون دیل’ معاون سردبیر روزنامه آمریکایی دیروز (یکشنبه) در آغاز تفسیری در این باره نوشت: تصور واشنگتن این است که کردستان عراق به رغم ظهور و سقوط ‘داعش’ در این کشور همچنان سالم و سرپا و دست نخورده باقی مانده است، دقیقا شبیه به همان وضعی که پنج سال قبل داشت یعنی زمانی که هنوز داعش ظهور نکرده بود. از نظر واشنگتن؛ کردستان یک دمکراسی صلح طلب، کامیاب، نوظهور و طرفدار غرب است. به همین دلیل است که هرگز نمی توان مطالبه موجه این اقلیم را برای استقلال کامل از عراق نادیده انگاشت.
وی در ادامه تفسیر خود افزود: بدبختانه در عرض این پنج سال خیلی چیزها عوض شده است. جنگ، عقب نشینی آمریکا از منطقه و نیز ناکارآمدی خود کردها از این دست رویدادها هستند .
داعش در جنوب و غرب کردستان آرام آرام در حال فروریختن است و کردستان نیز از حیث سیاسی و اقتصادی شکسته شده است.
‘مسعود بارزانی’ رئیس اقلیم کردستان چهار سال از پایان دوره کاریش گذشته و همچنان بر سر کار است. پارلمان این اقلیم هم دو سال است که تشکیل نشده است.
دولت کردستان عمیقا بدهکار است و به زحمت می تواند حقوق سه چهارم از کارمندان دولت را پرداخت کند. ارتش و نیروهای امنیتی هم دچار انشعاب شده اند و به جناح هایی رقیب هم بدل شده اند.
واکنش بارزانی به این نگون بختی ها برنامه ریزی یک همه پرسی برای اعلام استقلال کردستان در تاریخ 25 سپتامبر (3 مهر) بوده است، اما دولت فدرال عراق این طرح را رد کرده است. همسایگان قدرتمند کردستان شامل ایران و ترکیه و همچنین آمریکا هم با این طرح مخالفت کرده اند.
وانگهی خود کردهای کله شق استقلال طلب هم متوجه شده اند که جریان سیاستهای منطقه به نقطه خطرناک رسیده است.
‘ شهسوار قدیر’ مالک شبکه تلویزیونی مستقل NRT کردستان در این باره توضیح می دهد ‘برگزاری همه پرسی یک بهانه برای آن است که رهبران کرد بر سر قدرت باقی بمانند’.
قدیر اضافه می کند ‘نسل جدید هیچ چیز راجع به مبارزه اجدادشان در کوهستانها با «صدام حسین» نمی داند. به همین خاطر رهبران قدیمیتر باید به دنبال بهانه ای دیگر برای اداره کردن کشور برای 26 سال دیگر باشند’.
قدیر نماینده نسل نوظهور از کردها و عراقی هایی است که تلاش می کنند در این وانفسای درگیریهای فرقه ای، ظهور جنبش های افراط گرا و ادارات فاسد دولتی ، حالا بعد از سقوط داعش، نهادهای سیاسی محکم با ثبات و اقتصادی کارآمد و فعال بسازند.
آنها می خواهند یک ‘ملت’ بسازند و نومیدانه نیازمند کمک آمریکا هستند .
شبکه تلویزیونی NRT کار خود را با شعار ‘ شهامت، توازن، حقیقت’ آغاز کرد، اما هنوز یک هفته از راه اندازیش نگذشته بود که هدف حمله قرار گرفت. قدیر این حمله را کار ستیزه جویان ‘حزب میهنی کردستان’ یکی از دو نیروی سیاسی تاریخی کردستان می داند. دو سال بعد قدیر از یک حمله تروریستی جان سالم به در برد.
مقامات کردستان دفاتر شبکه NRT را بستند و بارها متعدد خبرنگاران آن را بازداشت کردند. اما با همه این مشکلات، این شبکه هم اکنون دو کانال کردزبان، یک شبکه عرب زبان که همه تارنماهای عراقی را پوشش می دهد و یک سایت انگلیسی زبان دارد.
قدیر معتقد است که کردستان باید در فکر آشتی دادن گروههای رقیب و ساختن یک بنیاد محکم و قابل اتکا برای اقتصاد و یک نظام سیاسی دمکراتیک باشد، نه اینکه یک سری ژست های سیاسی مانند برگزاری همه پرسی استقلال بگیرد.
قدیر می گوید ‘ما اقتصادی نداریم. ما فقط یک خط لوله نفت داریم. دستگاه قضایی نداریم. ارتش متحد و منسجم نداریم. پارلمان نداریم. اگر همه پرسی برگزار شود، ترکیه آن خط لوله نفت را خواهد بست. این خط لوله تنها شاهرگ حیاتی ماست و بصورت قطره چکانی نفت را صادر می کند و همه درآمد ما هم متکی به آن است’.
اگر همه پرسی برگزار شود امکان دارد ترکیه و ایران ترغیب شوند از جناح های رقیب حاضر در ارتش پشتیبانی کنند. هر یک از این جناح ها یا به ‘اتحادیه میهنی کردستان’ وابسته اند و یا به ‘حزب دمکراتیک کردستان’ به رهبری بارزانی. در آن صورت یک جنگ داخلی در خواهد گرفت مشابه همان جنگ هایی که در دهه 1990 میان این دو جناح رقیب درگرفت.
قدیر می پرسد ‘بعد از استقلال، ما چه مدل کردستانی خواهیم داشت؟ مدل کره جنوبی و یا سودان جنوبی ‘.
او آنگاه تصریح می کند: ‘راه صحیح برگزاری همه پرسی نیست؛ بلکه برگزاری انتخاباتی آزاد و سالم برای تشکیل یک پارلمان جدید است، همان پارلمانی که قرار است در ماه نوامبر (آبان) تشکیل شود اما این هم همچون انتخابات ریاست جمهوری ظاهرا به تعویق می افتد.
قدیر مترصد است در صورت برگزاری انتخابات فهرست انتخاباتی خود را معرفی و آماده نخست وزیر شدن کند.
وی چندی پیش برای درخواست کمک آمریکا برای پیشبرد دمکراسی در کردستان به واشنگتن سفر کرد. این کمکها در دولت ‘اوباما’ قطع شده بود. قدیر معتقد است که قطع شدن کمک آمریکا به کردستان، همه موفقیت های این اقلیم که از سال 2003 بدست آمده بود را بر باد فنا داد.
بعید به نظر می رسد دولت ‘ترامپ’ برگزاری انتخابات در کردستان را در اولویت تصمیم گیریهایش در مورد عراق قرار دهد، اما شاید کنگره به این نکته مورد اشاره قدیر توجه کند که می گوید ‘هر چقدر ما انتخاباتی آزاد و سالم داشته باشیم، بخت اینکه کردستان به دام بی ثباتی و خشونت بیفتد کمتر می شود’.
اروپام**1591**1479
مترجم:اقدس السادات حسینی **ناشر:حسن سالک رضائی