چکیده

یمن به رغم بی­ ثباتی گاه و بیگاه آن و در تلاقی­ گاه شرق و غرب، این روزها یکی از بدترین بحران­ های سیاسی و ناآرامی­ های چند دهه اخیر را از سر می­ گذراند. برخی از تحلیلگران آنچه را که در یمن اتفاق می­فتد، نوعی رقابت یا به تعبیری «جنگ سرد» ایران و عربستان سعودی به شمار می­ آورند. در همین راستا، سوالی که در چهارچوب نظریه رئالیسم تهاجمی مطرح می ­شود این است که «مواضع تهاجمی عربستان در قبال تحولات یمن چه ارتباطی با نقش و جایگاه منطقه­ ای جمهوری اسلامی ایران دارد؟» در پاسخ به پرسش اصلی، این فرضیه به آزمون گذاشته خواهد شد که «رفتار عربستان در قبال تحولات یمن، در چهار سطح تحلیل بین ­المللی، منطقه­ ای، زیر منطقه­ ای و دوجانبه متأثر از برتری منطقه­ ای ایران و احساس خطر از نضج گرفتن تفکر شیعی در این مناطق است». یافته­ های پژوهش نشان می ­دهد که آنچه یمن را به سوی آغاز جنگ داخلی سوق می­ دهد رقابت و احساس تهدید عربستان سعودی سنی مذهب از موقعیت ویژه ایران شیعی مذهب و تلاش برای حفظ و گسترش حوزه نفوذ و کنترل خود به عنوان یک بازیگر منطقه­ ای در قبال ایران است. از همین رو، عربستان و متحدان پادشاه ­نشین آن در حاشیه خلیج فارس، کنترل حوثی­ ها بر صنعا، پایتخت یمن را کودتا دانسته­ اند و با اتخاذ سیاستی تهاجمی و پیش دستانه در عرصه سیاست خارجی در صدد سدبندی ایران و گسترش حوزه نفوذ منطقه ­ای خود برآمده ­اند. اما این درحالی است که بحران پیچیده یمن ریشه در سیاست، قومیت و قبیله­ گرایی در این کشور دارد. بحرانی که پتانسیل تزریق تنش بیشتر به روابط دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت در خاورمیانه، یعنی ایران و عربستان را دارد.

کلید واژگان: ایران، عربستان، یمن

 نویسندگان:

علیرضا سمیعی اصفهانی, سیداحمد موسوی

مجله رهیافت های سیاسی و بین المللی – دوره 6, شماره 42، تابستان 1394.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.