**«تهرانی» که ما نمی شناسیم…
دیروز روز تهران نامگذاری شده بود؛ تهرانی که امروز قلب ایران است و صندوقچه‌ ای از تاریخ این کلانشهر. از آثار و شواهد تاریخی این‌گونه برمی‌آید که نگارش تهران درست‌ تر از طهران بوده است. تهران را گرچه اکثر مردم با آقا محمد خان قاجار می‌ شناسند ولی در حقیقت براساس اسناد موجود در منابع جغرافیایی که از آن به عنوان ممالک یاد می‌شود نمی‌توان شواهدی دال بر وجود تهران در قبل از پایتخت شدنش پیدا کرد، اما در کتب تاریخی، تاریخ‌ نامه‌ ها و سفرنامه‌ ها شواهد بسیاری در قرون مختلف یافت می‌شود.
اما یکی از قدیمی‌ترین یافته‌ها در این زمینه، کتاب علم‌الانصاب است که در آن از شخصی به نام محمد بن احمد بن حمال بن سعید انصاری تهرانی دولابی نام برده شده که در 241 هجری قمری به دنیا آمده و در 310 هجری قمری از دنیا رفته است. از سویی وقتی تاریخ بیهقی را ورق می‌زنیم به صفحاتی برمی‌خوریم که در آن محمود غزنوی سپاه خود را در دولاب مستقر می‌ کند. در آن از دولاب به عنوان یکی از توابع ری یاد می‌شود.
در دوره طهماسبی دروازه‌های چهارگانه برای تهران ساخته شد که حدود تهران برمبنای خندق‌ هایی که جلوی دروازه‌ها حفر می‌کردند از شمال خیابان چراغ برق کنونی، از شرق خیابان سرچشمه، از غرب حافظ کنونی و از جنوب خیابان شوش بوده است که این حدود تا زمان ناصرالدین شاه تهران را محصور می‌کرده است. در حقیقت در این زمان بود که تهران به شهر تبدیل شد.
اما اینکه چرا تهران پایتخت ایران شد، دلایل مختلفی داشت. یکی از این دلایل این بود که از لحاظ استراتژیک، تهران یکی از مطلوب‌ ترین نقاط برای پایتختی بود چرا که سه‌ چهارم آن محصور کوه‌ها بود و بهترین سد برای جلوگیری از ورود دشمنان.دلیل دوم این بود که تهران نزدیک ایلات ترک ساوه و فلج بود و دلیل سوم هم این بود که تهران به یک منبع بزرگ کشاورزی یعنی ورامین نزدیک بود.
اما امروز پس از گذشت حدود 200 سال از پایتخت شدن تهران، با ابرشهری مواجهیم که به هیچ عنوان با تهران چند صد سال قبل قابل مقایسه نیست چرا که تهران در حوزه اجتماعی شهری است متحرک؛ شهری که متاسفانه با دغدغه‌ ها و چالش‌ های بسیاری روبه‌روست. چالش‌هایی مانند کمبود آب که باعث شده تا آب‌های زیرزمینی آن، به تاراج رود.
تهران قدیم، شهری بود شامل جمیع امکانات کامل برای زندگی آرام و بدون دغدغه تهران‌نشینان و تهران امروز شهری است با انواع مشکلات غیر‌قابل حل مانند: آلودگی هوا و ترافیک و کم‌آبی و… در تمام شهرهای بزرگ جهان، با تشکیل شهرداری‌های مدرن و کارآمد تلاش کرده‌اند بخش‌ هایی از شهر را با همان شکل و رنگ و بوی قدیمی آن، حفظ کنند و به بهانه‌ های مختلف، مراسم‌هایی را برگزار کنند تا فرهنگ و هویت تاریخی‌شان را نسل به نسل منتقل کنند.

**چرا در اینستاگرام مرفه بی درد به نظر می رسیم؟
استاد عکاسی ام می گفت از سه تا گ هیچ وقت عکس نگیرید: گل و گربه و گدا، دوتای شان به خودی خود زیبا هستند و ثبت کردن شان باعث نمی شود شما عکاس خوبی باشید، سومی هم که همیشه جلب توجه می کند و مهم است، چه زاویه و نگاه تان درست باشد چه نه.
یادمان نرفته همین چند سال پیش، وقتی هنوز فیسبوک پرطرفدار و پرآوازه بود، برای هر لاگین به شبکه اجتماعی محبوب آن روزهای مان لازم بود کوله باری غم وغصه و خبر بد داشته باشیم تا آنجا جایی برای خودمان دست و پا کنیم. هر روز باید با استتوسی کوبنده از همه چیز انتقاد وهم وطنان آریایی را با خودمان سوار یکی از موج های روز می کردیم. اگر عکسی می گرفتیم، محتمل تر بود که عکس گدا باشد تا گل و گربه. اما چه شد که ما از عکس های زشت اگزجره فیسبوکی به خوشگل های نرم و لطیف اینستاگرامی رسیدیم؟
فیلترهای خوش آب و رنگ حتما بی تقصیر نیستند. شاید برای ما که غرغروهایی برای تمام فصول بودیم، حالا تازگی داشته باشد که در محیطی خاص فقط گل و گربه ببینیم و خبری از گدا نباشد. اما، قطعا گداها هنوز وجود دارند. واقعیت این است که نرم افزارهای پیشرو وقتی جای شان را دردنیای ما باز می کنند، ما را تغییر می دهند و رفتارمان را متناسب با قابلیت های شان عوض می کنند.
ما قبل از اینستاگرام، این دوربین به دست های خوشحالی که این روزها به نظر می رسیم نبودیم. واقعیت دوم این است که رفتار مجازی ما با قابلیت های شبکه های اجتماعی محبوب مان منطبق شده و به تمامی حکایت از حقیقت زندگی مان ندارد.
این لزوما به آن معنا نیست که همه ما در فعالیت های اینستاگرامی دروغ می گوییم و تظاهر می کنیم، بلکه ماجرا این است که حقیقت را نمی گوییم. چرا که بخش های ناخوشایندش در این قالبی که برای نمایش زیبایی طراحی شده نمی گنجد.

**زنان انتحاری داعش، افسانه نیستند
در ماه‌های اخیر تحلیلگران مشغول بحث و تبادل نظر درباره نقش زنان در گروه تروریستی داعش بوده‌اند. این مباحثات بویژه بعد از جنگ موصل و به دنبال انتشار گزارش‌های تأیید نشده‌ای با این محتوا که داعش تعداد زنان انتحاری را افزایش خواهد داد، داغ‌تر شده است.
برخی تحلیلگران که در زمینه تروریسم تحقیق می‌کنند، معتقدند رویکرد داعش نسبت به جایگاه زنان در جنگ درماه‌های اخیر به صورت چشمگیری متحول شده‌ است. رویکرد داعش نسبت به حضور زنان در میدان نبرد از ممانعت و مخالفت به تشویق تغییر یافته، طوری که در حال حاضر نه تنها مخالفتی با حضور زنان در جنگ ندارد بلکه آنها را به مسلح شدن تشویق می‌کند.
در نقطه مقابل کسانی قرار دارند که معتقدند این خوانشی ناصحیح از چند نقل قول است و رویه داعش نسبت به زنان تغییر نکرده و همچنان مخالف حضور زنان در میدان نبرد است.
اما هر دو دسته از پژوهشگران نسبت به یک مسأله توافق نظر دارند و آن تحول نقش زنان از عوامل انتحاری به نیروهایی است که باید در خانه و جامعه خدمت کنند. پژوهشگران توضیح می‌دهند، اگر در زمان ابومصعب الزرقاوی، داعش به وضوح از زنان می‌خواست عملیات انتحاری انجام دهند، امروز بر نقش زنان در خانه و جامعه تأکید می‌کند.
به عبارت دیگر، آنها میان نوع نگاه به زنان در زمان زرقاوی و داعش تمایز گذارده و مدعی هستند، داعش تلاش می‌کند زنان را دوباره به نقش‌های جنسیتی سنتی بازگرداند.
از زمان زرقاوی تاکنون، القاعده و سایر گروه های تروریستی، همواره تأکید کرده اند که نقش یک زن تشویق همسرش به آنچه آنها جهاد می نامند و پرورش فرزندان پسر به عنوان نیروهای مبارز است. اما چنانچه شرایط ایجاب کند، زنان نیز باید به عنوان نیروهای فعال عملیات را هدایت کنند.
آنچه این بار تفاوت می‌کند، این است که به زنان نیز فرصت داده شود تا در تشکیل دولت اسلامی نقش داشته‌ باشند. زنانی که در ‌قلمروهای تحت کنترل داعش زندگی می‌کنند این اجازه را دارند تا در گروه‌های «حسبه» – نهی از منکر- کار کنند. آنها همچنین می‌توانند به عنوان معلم، پزشک، پرستار و حتی محقق و پژوهشگر دینی اسلامی ایفای نقش کنند.
در این مورد که داعش هرگز در تبلیغات سیاسی خود تصاویری از «افرادی با برقع» را در حین حملات و عملیات انتحاری منتشر نکرده و ترجیح می‌دهد که عاملان مرد را در تصاویر به نمایش بگذارد، کاملاً حق با این دو پژوهشگر است. اما نکته اینجاست که هدف از انتشار چنین تصاویری به نمایش گذاشتن تنوع سنی و نژادی جنگجویان داعش است، هدفی که با به نمایش گذاردن زنان برقع پوش محقق نمی‌شود.
به نظر می‌رسد، به هر دلیلی، داعش بیش از آنکه از نیروهای انتحاری زن برای تبلیغات خارجی استفاده کند، از آنها برای تبلیغات داخلی استفاده می‌کند.
اینکه در گزارش‌ها پیوسته اینطور القا می‌شود که میان دیدگاه زرقاوی و داعش نسبت به زنان تفاوت وجود دارد یا داعش تفکر خود را نسبت به زنان تغییر داده‌ است، بسیار اشتباه است. مدارک زیادی می‌توان تهیه کرد که نشان می‌دهند، داعش از ابتدای فعالیت خود، همیشه بر نقش زنان، اول در خانه و سپس در میدان نبرد، تحت شرایط خاص، تأکید کرده‌است.

**ترجمه استقلال بانک مرکزی
آخرین انتصابات رئیس‌ جمهور، تعیین آقایان «محمد نهاوندیان» و «مسعود نیلی» به‌ عنوان اعضای شورای پول و اعتبار بانک مرکزی در اجرای ماده 15 قانون برنامه ششم توسعه است که در آن از دو نفر کارشناس و متخصص پولی و بانکی به‌ عنوان اعضای شورای مذکور نام برده که از سوی رئیس کل بانک پیشنهاد و به‌ وسیله رئیس‌ جمهور منصوب می‌شوند.
با انتصابات اخیر از 13 نفر اعضای شورای پول و اعتبار، 8 نفر وزرا و مقامات دولتی هستند که حکم خود را از رئیس‌ جمهور گرفته‌ اند و از 5 نفر باقی‌ مانده، دو نفر فاقد حق رای‌ هستند در نتیجه در مقابل 8 رای فقط 3 رای غیر دولتی باقی می‌ ماند.
اهمیت استقلال بانک مرکزی در سال‌ های اخیر بیشتر نمایان شده و مورد اتفاق نظر صاحب نظران، مجلس و دولت واقع شده است. دولت‌ های یازدهم و دوازدهم در تبلیغات انتخاباتی و اظهارنظرهای رئیس‌ جمهوری و سایر مقام های دولتی بر استقلال بانک مرکزی تاکید کرده‌اند. در موضوع استقلال بانک مرکزی بیشترین سهم متعلق به نحوه نصب و عزل رئیس آن و اعضای شورای پول و اعتبار است که امید می‌ رود در قانون آینده بانک مرکزی به آن توجه کافی شود.
اصرار و افراط دولت در اعمال مدیریت و تصدی در این گونه نهادها نهایتا منجر به تفریطی می‌شود که نشانه‌ های آن با طرح «تعیین مدیریت عالی بانک مرکزی از سوی مجلس» و طرح «پارلمانی شدن کشور» ظاهر شده است. مدیریت دولت در شورای پول و اعتبار به دلیل اینکه خودش بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پول است، به خطر افتادن منابع بانک مرکزی و بانک‌ها را در پی دارد که افزایش چشمگیر بدهی‌های دولت حاصل این نگرش است، وظیفه مهم این شورا وضع مقرراتی است که به رشد اقتصادی، کنترل تورم و اداره بهتر بانک‌ها کمک کند.
بنابراین کارکرد حرفه‌ای و علمی شورا و بانک مرکزی به رشد اقتصادی و بهبود معیشت مردم منجر می‌شود. مقولاتی مثل تعیین نرخ سود، نرخ ارز، تاسیس و انحلال بانک‌ها، نرخ‌ های جرائم پولی و سپرده قانونی، برخورد با متخلفان بازار پول و رسیدگی به تخلفات آنها از مهم‌ ترین وظایف شورای مذکور است.

**برق شمشیر، بوی نفت
تجزیه عثمانی هر نتیجه‌ای که نداشت افزوده شدن 18 کشور به اطلس‌های گیتاشناسی جهان را موجب شد. سومین امپراطوری اسلامی تاریخ که پنج قرن عمر کرده بود به دلیل ناکارآمدی سلاطین، افزایش آگاهی و مطالبات مردم، رشد جنبش‌های ناسیونالیستی و ادعاهای ارضی و مرزی استعمارگران اروپایی فروپاشید و استان‌هایش هر کدام به یک کشور تبدیل شدند.
دومین کشور بزرگ این کشورها از حیث مساحت عربستان سعودی بود. سرزمینی که پیش از فروپاشی عثمانی، حجاز خوانده می‌شد و آل سعود با فتح بخش عمده آن قوای عثمانی را عقب رانده بوده و دولتی برای خود تشکیل داده بودند. 23 سپتامبر 1932 میلادی روزی بود که عربستان سعودی به عضویت جامعه ملل درآمد و یک کشور جدید خوانده شد.
«محمد بن عبدالوهاب» که حنبلی مذهب بود بسیاری از عقاید اسلام چه تشیع و چه تسنن را باور نداشت و با معلمان خود در مدارس علمیه محاجه‌های بسیار می‌کرد. یکی از کسانی که داعیه استقلال طلبی داشت «محمد بن سعود» شیخ شهر درعیه بود، محمدبن عبدالوهاب او را به اشغال مکه و مدینه تشویق می‌کرد.
سال 1750 محمدبن سعود دولت آل سعود را پایه‌ریزی کرد. هنوز زمان زیادی از تأسیس این دولت نگذشته بود که «عبدالعزیز بن سعود» با حمایت محمدبن عبدالوهاب ریاض را اشغال کرد و بعد درعیه را مرکز حکومت خود قرار داد. دوره برتری آل سعود تا پیش از حمله قشون عثمانی مستقر در مصر ادامه داشت.
سال 1819، سال بازگشت دوباره سعودی‌ها به قدرت بود. «مشاری بن عبدالرحمن بن حسن بن مشاری آل سعود» تلاش بسیاری کرد تا حجاز را در تسلط وهابیت درآورد. تلاش‌های او در دوره برادرش «ترکی بن عبدالله آل سعود» به ثمر نشست و ریاض به دست وهابیون مجدداً فتح و امارت دوم آل سعود رسماً اعلام شد.
ظهور آل رشید در سال 1834 دولت دوم آل سعود را هم رهسپار تاریخ کرد. با به قدرت رسیدن دوباره وهابیون، آنان به شهرها یورش بردند و این بار تنها به فتحی ساده بسنده نکردند. عبدالرحمن بن فیصل نیز به مانند نیاکان خود نتوانست حکومت آل سعود را تداوم بخشد و در درگیری با آل رشید شکست سنگینی خورد و موجبات افول دومین حکومت وهابیت در حجاز را فراهم کرد.
«ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن فیصل بن ترکی بن عبدالله بن محمد بن سعود» 26 ساله بانی سومین دولت وهابیت در حجاز شد. او حکومتش را با کودتایی خونین علیه آل رشید در سال 1902 شروع کرد و کودتای وی در زمانی بود که او غیر از آل رشید رقیب دیگری به نام «شریف حسین الهاشمی» -بزرگ خاندان هاشمی- داشت.
چهار سال بعد از تشکیل عربستان سعودی، برای برقراری روابط حسنه با غرب، سعودی‌ها امتیاز استخراج نفت را به ایالات متحده امریکا واگذار کردند که طی آن 50 درصد از عواید فروش نفت از آن عربستان و 50 درصد برای امریکایی‌ها باشد.
حکومت ملک عبدالعزیز تا سال 1953 طول کشید و طولانی‌ترین دوره حکومت یک سعودی بر عربستان بود. ملک عبدالعزیز 22 همسر داشت که با توجه به قانون ممنوعیت داشتن 4 همسر به بالا، او همسرانش را طلاق می‌داد تا دختری از خانواده هایی که از خاندان آل سعود اعلام حمایت می‌کردند انتخاب کند.
کوتاه‌ترین حکومت از آن خالد بود که فقط تا 13 ژوئن 1982 توانست پادشاه عربستان سعودی باشد و در همین سال این عنوان را به برادر دیگرش «ملک فهد» واگذار کرد. فهد که پیش از پادشاهی تصدی وزارت فرهنگ، وزارت کشور، معاونت نخست‌وزیر و ولیعهدی را داشت، پس از به قدرت رسیدن علاوه بر داشتن عنوان پادشاه، لقب ملک را حذف و عنوان خادم الحرمین الشریفین را هم به القابش افزود.
در دوره او عربستان از درآمد حاصل از فروش نفت به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شد. او در 1986 از همه اعراب خواست که اسرائیل را به رسمیت بشناسند و ممالک عربی این خواسته را در اجلاس فاس در مراکش تصویب کردند.
فهد در سال 2005 دچار سکته مغزی شد و پس از مدتی زمینگیر شدن، در اول آگوست این سال درگذشت و «عبدالله بن عبدالعزیز» برادر ناتنی ملک فهد با وجود مخالفت‌های بسیار پادشاه عربستان شد.
یک دهه پادشاهی «ملک عبدالله» خیلی سریع گذشت و در 23 ژانویه 2015 با مرگ او، «ملک سلمان» زعیم بزرگ‌ترین کشور جزیرة العرب شد.

متن کامل مطالب بالا را می توانید در تارنمای ایرنامقاله بخوانید.
**تارنمای 'ایرنا مقاله' به نشانی http://article.irna.ir و با آدرس کانال تلگرامی @Irnaresearch با هدف اطلاع رسانی و انعکاس مقالات؛ گزارش ها؛ تحلیل های متنوع در موضوعات داخلی و خارجی ؛ به بازنشر مقالات و مطالب مهم روز ایران و جهان می پردازد.
پژوهشم**9160**2040