چکیده

مبحث زبان دینی که در واکنش به آرای پوزیتیویست ها پدید آمد، از مسائل مهم فلسفه دین است. در این میان، یکی از رویکردها در معناشناسیِ زبان دین، رویکرد غیرشناختی است که گزاره های دینی را توصیف امر خارج نمی داند. دی. زد. فیلیپس از مهم‌ترین فیلسوفان غیرشناختی است که با اعتقاد به تفکیک ساحتهای مختلف انسان، بر آن است که هر یک از این ساحت ها را باید در بافت خود آن فهم کرد. از این‌رو، کارکرد فلسفه دین اثبات گزارههای دینی نیست، بلکه صرفاً روشنگری مفاهیم دینی است. به باور وی، سخن‌گفتن از واقعیت خارجی خدا امری خطاست و خدا صرفاً تصویر ذهنی است. مهم‌ترین نقد بر دیدگاه غیرشناختی وی، تناقض نهفته در آن است و نیز اینکه تحلیل فیلیپس از گزاره های دینی جنبه تحمیلی دارد و در ارائه تفسیری از نظریه دین‌داران از گزاره های دینی ناکام است. همچنین تلاش وی اگرچه با هدف رهانیدن گزاره های دینی از معیار پوزیتیویست هاست، در نهایت همچنان در دام پوزیتیویست ها گرفتار می‌شود.

کلیدواژه ها: گزاره های دینی؛ زبان دین؛ گرامر دینی؛ رویکرد غیرشناختی؛ فیلیپس

نویسندگان:

شهاب شهیدی: دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه تهران، پردیس فارابی (نویسنده مسئول)

 منصور نصیری: استادیار دانشگاه تهران، پردیس فارابی

فصلنامه نقد و نظر – دوره 20، شماره 78، تابستان 1394.

برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید.