العالم – یمن

آمریکایی ها از متحدان سعودی و اماراتی خود خواسته اند به حمله های هوایی به مناطق مسکونی یمن پایان دهند از طرفی نیز از ارتش و کمیته های مردمی یمن هم خواسته اند به حمله های موشکی و ارسال پهپاد به عمق خاک عربستان و امارات پایان دهند؛ و این چنین به طور ضمنی و البته بی سابقه ای اعتراف کردند که پهپادهای ارتش یمنی به عمق خاک عربستان و امارات وارد شده اند.

پیش از طرح این تقاضا از سوی آمریکا، "جیمز ماتیس"، وزیر دفاع این کشور در کنفرانس امنیتی که در منامه برگزار شده بود، پرده از ابعاد اصلی طرح صلح یمن برداشته و گفته بود که این طرح مبتنی بر تقسیم یمن به مناطق خودگردان است و پیش از آن، سلاح ها به تدریج جمع اوری خواهد شد. بخش اول این طرح مشتمل تأمین امنیت مرزهای عربستان با یمن و تخلیه آن از سلاح است؛ همزمان حمله های عربستان و امارات به یمن متوقف می شوند.

وی همچنین با اشاره ضمنی به هراس عربستان از تشکیل هر گونه دولت مستقل در یمن در آینده و اصرار این کشور بر حفظ یمن به عنوان حیاط خلوت خود، گفت که ارتش یمن در آینده نباید سلاح استراتژیک مثل موشک بالستیک در اختیار داشته باشد.

این طرح آمریکا با استقبال و حمایت فرانسه و انگلیس رو به رو شده است؛ "جرمی هانت"، وزیر خارجه انگلیس این طرح را فرصتی مناسب برای مهار اوضاع وخیم در یمن از طریق ایجاد مسیر انسانی برای خروج از این بحران دانسته است. "فلورانس بارلی" وزیر دفاع فرانسه نیز گفت که کشورش با سازمان ملل برای رسیدن به راه حل انسانی در یمن همکاری خواهد کرد چرا که به این باور رسیده است که راه حل نظامی، چاره بحران یمن نیست و کمکی به حل مشکلات و بحران های موجود در این کشور نمی کند.

طرف یمنی در صنعا نیز با استقبال از طرح توقف تجاوز مشترک به یمن تأکید کرده است که این صلح باید بدون پیش شرط باشد؛ محمد عبد السلام، رئیس هیئت مذاکره کننده یمنی نیز گفته است که اگر آمریکا واقعا خواستار توقف جنگ است باید این را در عمل ثابت کند. عبد السلام همچنین تصریح کرد که نیروهای سیاسی یمنی در صنعا با هر گونه تلاش بین المللی واقعی، جدی و بیطرفانه همکاری می کند.

وی گفت: اولین مخاطب آمریکا در دعوت به توقف جنگ، باید خودش باشد این کشور باید با برداشتن حمایت سیاسی خود از متجاوزان و جنگ بیهوده آنها ادعای خود را با برداشتن گام عملی ثابت کند.

وی همچنین خواستار توقف فوری پشتیبانی لوجستیکی و اطلاعاتی از متجاوزان و پرهیز از تأمین سوخت هواپیماهای ائتلاف سعودی و توقف اعزام هواپیماهای جاسوسی شده و خروج افسران (آمریکایی ) از اتاق عملیات متجاوزان و توقف عقد قراردادهای سلاح شده است.

عبد السلام همچنین با تأکید بر آمادگی ارتش و کمیته های مردمی برای مقابله با هر گونه حمله میدانی به خصوص در منطقه ساحل غربی یمن، یادآور شد که پیش از این هر بار دعوت به صلح، یک حمله نظامی در پی داشته است.

لازم به ذکر است که ائتلاف متجاوزان همچنان مزدور به منطقه ساحل غربی اعزام می کند.  

در همین راستا برخی یمنی ها بر این باورند که تغییر موضع ناگهانی آمریکا و دعوت این کشور به گفتگو، ناشی از تلاش آن برای شانه خالی کردن از مسئولیت خود در قبال جنایاتی است که عربستان و امارات علیه غیر نظامیان در یمن مرتکب شده اند به خصوص الان که رسانه ها بر این جنایات تمرکز کرده و محافل بین المللی نیز در گزارش های خود اوضاع یمن را بحرانی ترین اوضاع انسانی در صد سال اخیر دانسته اند.

جمعی از ناظران و تحلیل گران سیاسی معتقدند تغییر موضع آمریکا در قبال جنگ غیر اخلاقی ریاض و ابوظبی علیه یمن، اعتراف روشن و واضح به معنای شکست نظامی و سیاسی عربستان در یمن است چرا که این دو کشور رشوه های سنگینی به دولت، گروه های فشار و شرکت های اسلحه سازی آمریکا پرداخت کرده و در ازای آن حق قانونی تخریب یمن و انهدام زیرساخت های این کشور به دست آوردند و اکنون با تحمل شکست سنگین نه تنها نتوانستند کابینه منصور هادی را به صنعا بازگردانند بلکه هیچ دستاورد نظامی نداشتند. شاید همین ناکامی، باعث طولانی شدن زمان جنگ و وقوع بزرگترین فاجعه انسانی در جهان و در نهایت تهدید اخلاقی دولت آمریکا شد و ماجرا وقتی بدتر شد که رسانه ها به طور بی سابقه ای ترور و قطعه قطعه شدن خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول را پوشش دادند.

 برخی دیگر تغییر مواضع آمریکا را ناشی از احساس سرشکستگی دولت این کشور به خاطر از دست دادن کنترل اوضاع یا نوعی دست و پا زدن بیهوده می دانند که در عین حال سعی می کنند گناه ناکامی خود را به گردن طرف های منازعه بیندازند.

با وجود صحبت از راه حل های سیاسی، وضعیت نظامی همچنان حاکم است و منابع یمنی و قبل از آن برخی رسانه های آمریکایی گفته اند که امارات و عربستان طی دو روز گذشته اقدام به انتقال مزدوران از جمله مزدوران سعودی و اسحله به اطراف استان الحدیده کردند که این خود ثابت می کند که جنگ همچنان در جریان است و متحدان واشنگتن همچنان بر ادامه جنگ و تخریب بقایای علایم حیات در ساحل غربی یمن اصرار دارند.

اما به هر حال صرف نظر از اهداف و انگیزه های آمریکا از طرح این دعوت، عناصر و مؤلفه های این طرح صلح آمریکایی همچنان جای تردید دارد؛ اظهارات جیمز ماتیس وزیر دفاع آمریکا درباره تقسیم خودکار یمن، خشم یمنی ها و احزاب و گروه های سیاسی صنعا را برانگیخته است و منابع یمنی مقیم ریاض و نزدیک به منصور هادی و ائتلاف متجاوز جزئیاتی از راه حل سیاسی را که آمریکا به ریاض داده است و ولی عهد سعودی با آن موافق است، افشا کرده او اعلام کرده است این طرح مشتمل بر توقف جنگ و سپس ایجاد نظام خودگردان در جنوب یمن و استان صعده و بخش هایی از شمال این کشور است؛ پس از اختیارات عبد ربه منصور عادی، رئیس جمهور مستعفی، به معاون وی انتقال می یابد. این معاون که خود به طور توافقی انتخاب می شود دولت وحدت ملی را زیر نظر سازمان ملل تشکیل می دهد و سپس رئیس جمهور دوره انتقالی اقدام به جمع آوری انواع سلاح های سنگین از همه طرف های درگیر می کند.

چنین اظهاراتی از سوی مقامات امریکایی و افشای این مقدار از جزئیات طرح صلح آمریکایی واکنش های مختلفی را به دنبال داشته است به طوری که عبد الملک العجری، عضو دفتر سیاسی جنبش انصار الله، در سلسله توییت های خود گفته است: ماتیس طوری درباره امکان ایجاد حکومت خودگران برای آنچه که وی حوثیها خوانده است، حرف می زند که انگار انصار الله یک قومیت نژادی است یا یمن یک کشور چندنژاده و چند قومیتی است.

وی تأکید کرد که یمن کشوری واحد با فرهنگ متجانس است و انصار الله یک ساختار ملی است و جنگ امروز یمن نیز جنگ  سیاسی است.

وی خاطرنشان کرد که اظهارات ماتیس درباره ایجاد نظام خودگردانی در یمن پرده از نیت واقعی آنها برای تجزیه این کشور برمی دارد؛ همه نیروهای ملی یمن نه فقط انصار الله این افکار و نیت ها را رد می کنند.

برخی نیروهای سیاسی معتقدند راه حل سیاسی واقعی باید حافظ وحدت یمن بوده و عربستان را موظف به بازسازی ویرانی های ناشی از جنگ و جبران تمام ضرر و زیان های وارد شده، باشد. کما اینکه یمنی ها خواستار تشکیل کمیته حقیقت یاب بین المللی برای تحقیق درباره جنایات و فجایع ناشی از تجاوزات عربستان و امارات به کشورشان و محاکمه عوامل این جنایات هستند.

حال این سئوال مطرح است که آیا این سگ هار می تواند جنایات و فجایع متحدان سعودی و اماراتی خود را در یمن متوقف کند؟ یا اینکه هدفش از طرح موضوع، پیروزی در انتخابات و سرپوش گذاشتن بر جنایات محمد بن سلمان است؟ آیا مواضع جدید آمریکا به منزله بیدار شدن وجدان این کشور است یا اعلام شکست عربستان در حمله به یمن؟

عبد الرحمن راجح